Drugs, liquidaties en witwassen: wie is ‘Rico de Chileen’?

‘Rico de Chileen’ (44) wordt gezien als een van de voornaamste pionnen van nu in de Amsterdamse onderwereld. Vanaf dinsdag staat hij voor de rechter. Wie is hij?

Voor de buitenwereld kwam hij recentelijk uit het niets op, in het milieu en binnen de opsporingsdiensten geniet hij al een jaar of twintig een reputatie. Die draait lang om drugshandel, maar de laatste jaren is hij óók geregeld genoemd in verband met liquidaties. Daarom beschouwen de autoriteiten hem als een grote vangst.

Richard Eduardo R., in het criminele milieu bekend als 'Rico de Chileen', is op 11 november 1973 geboren in het Chileense mijnwerkers­stadje Sewell - nu een spookstad die vooral toeristen trekt.

Op zijn achtste komt hij naar Amsterdam-Noord, waar hij opgroeit. Hij spreekt even vloeiend Amsterdams als Spaans en heeft een dubbele nationaliteit.

Hij figureert als twintiger in drugsonder­zoeken met kopstukken als Danny K. en de Nederlands-Spaanse broers 'Bolle' Mario (in 2015 doodgeschoten in Amsterdam-Zuid) en Luis Miguel M. - al ontkent hij stellig zaken met hem te hebben gedaan. Die groep was volgens bronnen gelieerd aan Amsterdamse criminelen als Samir Bouyakhrichan (geliquideerd in 2014 in Spanje) en Ali Akgün (geliquideerd in 2014 in Turkije).

Vlucht
In Duitsland krijgt R. in 1999 elf jaar voor grootschalige cocaïnehandel. Na een jaar of zes komt hij voorwaardelijk vrij. Snel duikt hij weer op in de marge van Nederlandse onderzoeken.

In 2011 ziet de politie hem voor een door hem gebruikte woning in de Beethovenstraat tassen overgeven, terwijl hij en de ander spichtig rondkijken. R. blijkt bij controle 30.000 euro bij zich te hebben. De witwaszaak over dat bedrag loopt uit op een vrijspraak.

Hij verdwijnt naar Spanje, Zuid- en Midden-Amerika en Dubai, vermoeden de opsporingsdiensten, die ervan uitgaan dat zijn drugshandel sindsdien een vlucht neemt. Zelf zegt hij in Dubai en Colombia in onder meer onroerend goed te hebben gehandeld.

Volgens ingewijden raakt hij intussen samen met het onderwereldkopstuk Ridouan Taghi en Naoufal 'Noffel' F. verwikkeld in de bloedige strijd om de macht in de drugs­wereld, met een trits liquidaties tot gevolg.

'Scarface'
In 2012 is de groep van Amsterdammers Gwenette Martha en Houssine A. gescheurd, met een liquidatiereeks tot gevolg. Uiteindelijk ontbrandt een keiharde oorlog om de zeggenschap over de cocaïnehandel.

In mei 2014 wordt Martha vermoord in Amstelveen, in augustus 2014 volgt drugsbaron Samir 'Scarface' Bouyakhrichan in Zuid-Spanje.

Die laatste liquidatie wordt als kantelpunt in de onderwerelvete beschouwd. 'Scarface' zit in de nacht van 27 op 28 augustus op een terras met illustere Amsterdamse criminelen zoals voornoemde 'Noffel' en de later spoorloos verdwenen Najib Himmich, 'Ziggy'.

Als 'Ziggy' zijn arm om Bouyakhrichan slaat, komen twee mannen aanlopen die Bouyakhrichan in rug en hoofd schieten. 'Noffel' en 'Ziggy' lopen weg zonder zich om de stervende Bouyakhrichan te bekommeren.

Inlichtingendiensten krijgen volop informatie dat 'Rico de Chileen', Ridouan Taghi en Naoufal F. gezamenlijk de ene moord na de andere zouden laten plegen; in steeds andere buitenlanden en gebruikmakend van professioneel versleutelde smartphones zijn ze moeilijk te volgen.

Richard R. wordt wel door de Spaanse recherche verhoord over de liquidatie van Bouyakhrichan, maar als getuige. Hij is niet als verdachte aangemerkt.

Panama-Stad
Toch, tegen 'Rico' kan de Amsterdamse recherche uiteindelijk een zaak optuigen. Half december 2015 krijgt de recherche een tip dat vermoede handlangers van R. in zijn opdracht nog vóór de jaarwisseling meerdere liquidaties willen plegen, onder meer op leden van de entourage van de vermoorde Bouyakhrichan.

Onder hen is Isham B., die in december 2014 in zijn been is geschoten als vriend Khalid Jaafar, ook uit De Pijp, in Panama-Stad wordt doodgeschoten. Ook Richard R. is volgens de opsporingsdiensten die nacht in dat gezelschap.

Vanwege haast en capaciteitsgebrek besluit de recherche de zaak 'stuk te maken' door invallen te doen. Het onderzoek naar de beweerde moordplannen levert verder niets op. R.'s vermoede handlangers, vooral de Chileense veertigers Carlos C. en Leodardo H., blijven onderwerp van onderzoek.

Vanuit de Beet­hovenstraat betaalt 'loopjongen' H. de huur en elektra, maar dat huis is volgens justitie bij Richard R. in gebruik. Zijn foto hangt aan de muur, er worden prijzig meubilair en administatie in beslag genomen.

Verborgen ruimte
Op 5 juli 2016 doet de politie invallen in dat huis en panden in Amsterdam, Badhoevedorp en Amstelveen - waaronder het verhuurbedrijf van springkussens en feestspullen Jumping Fun Amsterdam van R.'s familie aan Het Laagt in Amsterdam-Noord. Op een vat zitten cocaïneresten die de politie aan R. koppelt. De recherche vermoedt dat het bedrijf ook is gebruikt voor zijn activiteiten. Het is inmiddels failliet.

Bij doorzoekingen en bij de verdachten vindt de politie 1.462.440 euro en wapens, waaronder een pistoolmitrailleur. Die ligt met een pistool en geluidsdemper en ander toebehoren in een verborgen ruimte in de Volvo waarin Leodardo H. cocaïne en en geld lijkt te hebben vervoerd. Hij heeft 2395 euro in zijn broek bij zijn aanhouding. In Duivendrecht is al eens ruim een ton euro gevonden dat aan hem wordt gekoppeld.

Bij hem en Carlos C. liggen kasboeken op grond waarvan de politie uitgaat van drugshandel voor zo'n veertig miljoen dollar. C. heeft tassen geld. Het meeste geld van C. en H. zit in bundels van 500 eurobiljetten en pakken briefjes van 50. C. en H. kwamen na negen maanden vrij in afwachting van hun proces.

Pimpen
De recherche werkt in het onderzoek nauw samen met Chili. Mogelijk is R.'s drugsgeld naar zijn ouders of anderen in Chili overgeheveld, is de gedachte. Eind 2017 komt de tip dat R. vanuit Dubai naar Chili zal reizen. Justitie vraagt Chili hem aan te houden - wat gebeurt in de garage onder een hotel waar hij met zijn Colombiaanse vriendin zou verblijven.

In de rechtszaak wordt hij beschuldigd van het leiden van een bende die op grote schaal in cocaïne handelde, wapens bezat en forse winsten witwaste.

Hij gebruikte Audi's (RS3, RS6) en Mercedessen die hij zonder veel terughoudendheid liet 'pimpen' tot opvallende bolides. Uiteindelijk kwamen ze vervolgens via een leaseconstructie bij hem terecht.

De uitbaters van de betrokken autobedrijven (twee uit Duitsland en één uit Nederland) worden van lidmaatschap van R.'s criminele organisatie verdacht. Richard R. zit in 's lands zwaarstbeveiligde inrichting.