Dit meldpunt moet stembureaus toegankelijker maken voor kiezers met een beperking

Mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking kunnen problemen ondervinden bij het betreden van een stemlokaal dat niet is ontworpen met hun behoeften in gedachten. Om gemeenten meer inzicht te geven in waar het goed gaat en waar het beter kan, heeft belangenvereniging Ieder(in), dat zich inzet voor mensen met een beperking of chronische ziekte, een meldpunt gestart.

“Stemmen is nog altijd niet voor iedereen even toegankelijk, terwijl je stem uitbrengen een mensenrecht is,” aldus Dagmar Heijsteeg van Ieder(in).

Sinds 1 januari 2019 is in de Kieswet dan ook vastgelegd dat alle stemlokalen toegankelijk moeten zijn voor kiezers met een lichamelijke beperking. Op de website van Gemeente Amsterdam is te zien dat 400 van de 409 locaties voorzien zijn van hulp voor rolstoelen: ‘bijvoorbeeld om een deur open te houden of de rolstoel te duwen bij een steile oprit. Hier zijn ook stemhokjes met een verlaagd blad.’

Te hoge stoepranden en drempels

Hoewel dat niet aan de landelijke honderdprocentnorm voldoet, klinkt dat positief, zegt Carolien de Blok, onderzoeker van de Rekenkamer Metropool Amsterdam. Zij deed in 2019 onderzoek naar de toegankelijkheid van stemlocaties in de stad.

“Destijds zag het er op papier goed uit, maar bleek dat er in de praktijk allerlei obstakels waren waardoor een stemlocatie toch niet toegankelijk was,” aldus de Blok. “Zo waren sommige stoepranden of drempels te hoog, waren tijdelijke hellingbanen of afdichtingen van roosters onzorgvuldig aangebracht, of waren er geen invalidenparkeerplaatsen beschikbaar op de locatie, terwijl online wel stond aangegeven dat ze toegankelijk zijn voor mindervaliden.”

Van de tachtig locaties die de Rekenkamer in 2019 onderzocht, voldeden slechts zeven aan alle toegankelijkheidseisen. Dit jaar wordt er door de gemeente breder gekeken naar toegankelijkheid. “Dat ze nu ook OV-haltes voor rolstoelen meenemen is een vooruitgang. Maar het blijft belangrijk om op 15 maart in de praktijk na te gaan of alle genomen maatregelen de toegankelijkheid van de locaties verbeteren,” zegt De Blok.

Meldpunt

Het meldpunt is daarvoor een uitkomst, zegt Heisteeg van belangenvereniging Ieder(in): “Alles wat bij toegankelijk stemmen komt kijken, kun je bij het meldpunt kwijt.” Het meldpunt sluit een week na de verkiezingen.

Volgens de GGD heeft 15 procent van de Amsterdammers een lichamelijke beperking, waarvan 9 procent lichamelijk is, 7 procent slechtziend of blind en 4 procent slechthorend of doof. Dit jaar zijn er in Amsterdam 363 locaties met een parkeerplaats voor gehandicapten, en 47 locaties met een OV-halte voor rolstoelen. Op één locatie is een gebarentolk aanwezig.

Voelbare cijfers en braille

In 2019 maakte de gemeente Amsterdam voor het eerst een locatie toegankelijk speciaal voor slechtzienden en blinden. Op zo’n speciale stemlocatie zijn hulpmiddelen beschikbaar, zoals de zogeheten stemmal. Dat is een mal waarop de partijen met voelbare cijfers en in braille staan aangegeven, waar het stembiljet door een medewerker van het stembureau onder wordt gelegd. Via een zogeheten soundbox en koptelefoon krijgt de kiezer te horen welke partijen en kandidaten op de lijsten staan. Die kan de kiezer dan opzoeken door de gaatjes in de mal te tellen.

Dit jaar kunnen slechtziende of blinde kiezers in Amsterdam op acht locaties zelfstandig hun stem uitbrengen; in ieder stadsdeel is één locatie. “Van één naar acht locaties is natuurlijk fijn, maar het zijn er nog steeds niet veel,” aldus De Blok.

Dus vragen nog steeds veel mensen met een beperking iemand van het stembureau om ze te helpen met stemmen bij een reguliere stemlocatie, zegt Amsterdammer Henk Kortschot (66). Hij is sinds zijn geboorte blind en stemt nu op een gewone locatie met hulp, bij gebrek aan beter. “Ik zou graag zelfstandig mijn stem uitbrengen, maar daar zou ik, heen en terug, drie uur voor moeten reizen.”

Privéaangelegenheid

Hij vindt het jammer dat er zo weinig stempunten zijn waar je met een visuele beperking terechtkan. Kortschot: “Het liefste zou ik zelf stemmen, zelf die pen oppakken. Dan voelt het alsof je het helemaal privé doet; stemmen is toch een privéaangelegenheid.”

De Gemeente Amsterdam laat weten het belangrijk te vinden dat iedereen kan stemmen, en dat de acht locaties waar mensen met een visuele beperking kunnen stemmen zijn gekozen in overleg met vertegenwoordigers van deze groep. “Op grond van eerdere verkiezingen verwachten wij dat dit voldoende is,” aldus een woordvoerder.

Vul de kieswijzer in voor de Provinciale Statenverkiezingen 2023:

En luister de verkiezingseditie van onze podcast: