Deze acht ‘koffiedrinkers’ jagen het coronaverzet aan: ‘Dit is mijn levensmissie’

Wie zijn de drijvende krachten achter de gemêleerde protestbeweging die precies een jaar geleden voor het eerst ‘koffiedronk’ op het Museumplein? Ze voelen zich onderdrukt, zien weinig gevaar in het coronavirus en flirten vaak met radicaal gedachtegoed.

“Geen tegenbeweging, maar een vóórbeweging. Vóór medische vrijheid.” Zo bestempelt Mordechaï Krispijn de zelfbenoemde ‘vrijheidsstrijders’ die dit weekend gedenken dat ze een jaar geleden voor het eerst gingen ‘koffiedrinken’ op het Museumplein. Krispijn deelt met Willem Engel een achtergrond als dansleraar. Samen zetten ze Viruswaarheid op. En bij grootschalige manifestaties tegen het coronabeleid is Krispijn nooit ver weg. Ook zondag is hij van de partij.

Het gaat vaak over ze: de meest geharnaste tegenstanders van het coronabeleid. Wetenschappers spreken van een gefragmenteerde beweging, verbonden door een diep beleefd gevoel van onrecht en wantrouwen in de instituties. Een deel is onder de hoede van Michel Reijinga – bedenker van het koffiedrinken – verenigd in Samen voor Nederland, dat pretendeert 83 organisaties te vertegenwoordigen. Dat klinkt indrukwekkend, maar veel van die groeperingen leiden een bestaan in de krochten van het internet, met hooguit een handjevol volgelingen.

Op zoek naar een rode draad sprak Het Parool met acht activisten die een zekere achterban vertegenwoordigen. En dan gaat het niet om de in het nauw gedreven horeca-eigenaar of cultureel ondernemer of de vereenzaamde student, die de straat op gaat uit frustratie over de lockdown. Deze acht behoren tot de voorhoede van de protestbeweging, met een dagtaak aan het aanjagen van het verzet.

Wat hebben deze activisten gemeen? De risico’s van het coronavirus worden in hun ogen zwaar overdreven. Wetenschappelijke bewijzen vegen ze van tafel. Vaccinaties zijn uit den boze. Dat een gevaccineerde volgens de meest recente berekeningen van het RIVM 13 keer minder kans op ziekenhuisopname heeft en een 25 keer zo kleine kans om op de ic te belanden, gaat er bij hen niet in.

Van de ‘mainstream media’ willen de meesten niets weten. Die dragen volgens hen hoofdzakelijk kritiekloos de boodschap uit van de autoriteiten. Welke media ze wel vertrouwen? “Moeilijke vraag,” zegt Rogier Hop, een vlogger op YouTube en Facebook. Zijn werk wordt geregeld genoemd in Telegramgroepen. Hij noemt Al Jazeera ‘wel een goede nieuwszender’, net als de Russische staatszender RT.

Eva van Zeeland is lifestylecoach en maakt een programma over vermeende vaccinatieschade voor De Vrije Omroep. “Je moet je eigen onderzoek doen en zelf verantwoordelijkheid nemen voor je gezondheid,” zegt ze. Alle items die door Twitter, Facebook en YouTube worden geweerd als nepnieuws, hebben juist haar aandacht. “Dat is het moderne boekverbranden. Die video’s gaan we dan juist bekijken.”

Paniekvoetbal

Ze zeggen zich verre te houden van politiek. Toch ligt de naam van Forum voor Democratie (FvD) bij velen op de lippen. “De enige politieke partij die zich volledig durft uit te spreken,” zegt Krispijn. “En nu zijn er pleidooien om die partij te verbieden. Ga zo door! Het is paniekvoetbal.”

Suggesties zoals van FvD-Kamerlid Pepijn van Houwelingen over naderende ‘tribunalen’ zijn in deze kringen gemeengoed. Er komt een moment dat de zittende bestuurders zich voor hun ‘wandaden’ moeten verantwoorden, zo heet het.

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) ziet rond de coronaprotesten ‘een zekere vermenging (...) tussen rechtsextremisme en andere uitingen van anti-overheidssentiment’. De actiegroep Nederland in Opstand zou er een voorbeeld van kunnen zijn. Het is een onterecht frame, zegt de Utrechtse voorman Martijn ‘Tinus’ Koops. Eind 2020 kreeg hij een taakstraf wegens het bedreigen van de toenmalige burgemeester van Utrecht Jan van Zanen. Een vermelding die volgens hem ‘totaal geen meerwaarde’ heeft.

Ook het idee dat extreemrechts een voorname rol speelt in de coronaprotesten is verkeerd, meent Koops. Dat sommige demonstranten ook op 2 januari in Amsterdam Prinsenvlaggen meevoerden (de oranje-wit-blauwe vlag die populair was bij NSB’ers) betekent niet dat de organisatoren dat steunen, stelt hij.

Brief aan Willem-Alexander

Als het gaat om de coronabeperkingen spreekt de militante voorhoede al snel in oorlogstermen. “We leven in een situatie van terreur,” zegt Gerard Nederpel. In een aangetekende brief riep hij koning Willem-Alexander op Nederland van het coronajuk te bevrijden, zoals zijn voorvader Willem van Oranje met de watergeuzen de Spanjaarden verdreef. Hij wacht nog op antwoord. Ondertussen reist hij met zijn vrouw demonstraties af, in een zelf ontworpen T-shirt waarmee hij zijn vrijheid ‘terugeist’.

Marit Jong, die lichtjestochten organiseert ‘voor de toekomst van onze kinderen’, heeft ‘een beetje het gevoel dat we in oorlog zitten’ en stelt de vervolgvraag: “Stel dat je over vijf jaar terugkijkt, wat heb jij dan gedaan om onze vrijheid te bewaken?”

Sommigen uiten zich gematigder. Frank Ruesink: “Ik zeg niet dat we in een dictatuur leven, wel dat de overheid heel veel macht naar zich toetrekt.”

Al vóór de pandemie timmerde Ruesink aan de weg als vaccinscepticus. Hij schreef een boek (Hugo, ik ben jouw soldaat niet) en is ‘dag en nacht bezig’ met zijn verzet tegen de in zijn ogen groeiende macht van de farmaceutische industrie. “Dit is mijn levensmissie.”

Dat de demonstraties mensen trekt met jodensterren en Prinsenvlaggen, daar is hij niet blij mee. “Maar ik laat me er niet door weerhouden. Het is een minderheid.” Ook veel andere actievoerders bagatelliseren zulke praktijken. Het stelt allemaal weinig voor, vinden ze.

Collectieve aangifte

De tegenstanders van het coronabeleid menen dat de politie onevenredig hard optreedt. Dat agenten bij het Museumplein steevast door demonstranten worden geprovoceerd en dat de filmpjes die ze online delen vaak niet het complete verhaal vertellen, daar hoor je ze niet over. Ze voelen zich gesterkt door de kritiek van VN-rapporteur Nils Melzer op het politieoptreden bij een aantal coronademonstraties. Demonstranten die wegens vermeende gewelddadigheden zijn opgepakt, noemen ze wel ‘politieke gevangenen’. Het is hier erger dan Rusland, beweert Jan Huzen, een Drentse ondernemer met een schare volgers op Facebook.

Hoewel de ‘koffiedrinkers’ in Nederland een minderheid vormen, zijn ze overtuigd dat uiteindelijk het kwartje zal vallen bij de massa. Ruesink: “Mensen zijn steeds volhardender. Dat zag je op 2 januari, bij de verboden demonstratie in Amsterdam. We waren met te veel voor de politie. Dat was een overwinning.”

Ook Mordechaï Krispijn ziet ‘iets kantelen’. “Eerder durfden mensen niet naar een verboden demonstratie te gaan. In Amsterdam waren naar mijn inschatting wel 30- tot 40.000 mensen.” Volgens de gemeente ging het om 10.000 aanwezigen.

Krispijn put ook moed uit een collectieve aangifte tegen inmiddels ex-coronaminister Hugo de Jonge wegens het demoniseren van ongevaccineerden. Die is volgens hem bijna 70.000 keer ondertekend. “De mainstream media besteedden er vrijwel geen aandacht aan. Terwijl Peter Plasman overal kon aanschuiven met zijn collectieve aangifte tegen Willem Engel. Die kreeg 22.500 handtekeningen. Dat zegt wel iets.”

Fakkel

Het is een klein wereldje, dat van de militante actievoerders. Ze kennen bijna allemaal persoonlijk Max van den B., die vastzit omdat hij met brandende fakkel aanbelde bij de woning van D66-leider Sigrid Kaag. Eerder stond hij bij Hugo de Jonge voor de deur.

Van den B. noemt zich verslaggever voor Onrecht TV, een online platform met een groot bereik in deze kringen: op Facebook heeft het meer dan 18.000 volgers, de video’s worden veelvuldig gedeeld in Telegramgroepen.

Onrecht TV slaat geen coronabetoging over en duikt ook op bij mediaredacties die verondersteld nepnieuws verspreiden. De zender telt minstens tien zogenoemde verslaggevers, van wie zeker één minderjarig. Oprichter Eline van ’t Noordende (44) filmt vaak, al is ze geregeld ook in beeld. Soms met een paraplu met een grote middelvinger erop, die ze uitdagend aan ME’ers toont. Deze week werd ze in navolging van Van den B. aangehouden wegens de bedreiging van Kaag.

Geen vlieg kwaad

Was de fakkel van Van den B. een incident of zet dit de deur op een kier voor extremere acties? De meeste activisten in de voorhoede lijken niet het idee te hebben dat een grens is overschreden. Ze noemen hem hooguit onhandig, of ze houden zich op de vlakte. En als ze kritischer zijn over de intimidatie, voegen ze er vaak aan toe dat Van den B. diep religieus is en geen vlieg kwaad zou doen.

Vlogger Rogier Hop: “Ik ken Max al uit mijn tijd bij de Gele Hesjes. Die paar keer dat ik hem heb gesproken, had hij het alleen maar over Jezus. Zie jij daar gevaar in?”

Krispijn wijst de methode wel af. “Als Max zich een beetje zou verplaatsen in het gezin van Kaag, dan ga je daar niet staan met een brandende fakkel. Hij heeft die mensen de stuipen op het lijf gejaagd. Maar Max is Max.”

Gerard Nederpel verwerpt alle geweld en Frank Ruesink distantieert zich van iedere vorm van intimidatie.

Eva van Zeeland snapt wel waarom Kaag doelwit is. “Ik denk dat mensen verantwoordelijk moeten worden gehouden voor de misstanden waar ze mee bezig zijn. Ze moeten uiteindelijk berecht worden. Voor een huis met een fakkel gaan staan, daar vind ik niks bedreigends aan. Ja, voor de bewoners misschien. Ik zou het zelf niet doen, maar ja.”

De Drentse ondernemer Jan Huzen: “Je moet het omdraaien: kijk hoe de Nederlandse bevolking wordt bedreigd. Al die ondernemers die niet meer los kunnen, die worden allemaal bedreigd in hun voortbestaan. Er is toch vrijheid van meningsuiting? Dit is misdadig! Max heeft niets misdaan.”

Marit Jong (37 jaar, Den Haag)
Mede-oprichter Facebookgroep Ouders in Verbinding, meer dan 3600 volgers. Huismoeder

“Aan het begin van deze ‘plandemie’ had ik al mijn twijfels. De maat was vol toen mijn toen 14-jarige dochter vervelende opmerkingen kreeg op school omdat ze geen mondkapje wilde dragen. Ik ben dingen op Facebook gaan plaatsen en vond gelijkgestemden. Ik ben samen met San, een andere bezorgde moeder, Ouders in Verbinding begonnen. Sinds de mondkapjesplicht op middelbare scholen volgt mijn dochter haar onderwijs vanuit huis.”

“Bij mijn eerste coronademonstratie op het Museumplein, januari vorig jaar, voelde ik wat een wapenstok was. Het was verschrikkelijk, maar het gaf me ook kracht om door te gaan. Naast het bijwonen van protesten organiseren wij lichtjestochten en ben ik online actief. Het kost veel tijd, maar ik strijd door. Opgeven is voor mij geen optie.”

Rogier Hop (42, Maastricht)
Vlogt dagelijks voor eigen platform RHTV, paar honderd volgers. Geen werk, wil niet dat zijn foto wordt gepubliceerd

“Ik ben mijn YouTubekanaal in 2011 begonnen tijdens de Occupybeweging. Ik heb de verantwoordelijkheid op mijn schouders genomen om te vertellen hoe het zit, aangezien de media en politiek corrupt zijn. Welke bronnen ik wel vertrouw? Dat vind ik een moeilijke vraag. Want waar je ook kijkt, er zit altijd belangenverstrengeling bij. ”

“Ik ga twee tot drie keer per dag live op mijn kanaal. Naar demonstraties ga ik bijna nooit omdat ik de treinreis naar Amsterdam niet kan betalen. Wel ken ik veel medestrijders van mijn tijd bij de Gele Hesjes.”

Eva van Zeeland (46, Valkenswaard)
Actief voor De Vrije Omroep, lifestylecoach

“Al voor de coronacrisis begon ik een campagne voor zwangere vrouwen om zich niet te laten vaccineren tegen kinkhoest, ze konden een blender krijgen als ze meededen. Ik was dus toen al erg bezig met de schadelijkheid van vaccins. En al bij de eerste geluiden uit Wuhan dacht ik: hier klopt iets niet.”

“In 2020 was ik fulltime bezig met mijn verzet, later heb ik mijn bedrijf in persoonlijke verzorging ook weer opgepakt. Ik focus me in mijn verzet op wat we wel willen in plaats van op wat niet. Namelijk een nieuw systeem, een parallelle samenleving.”

Martijn ‘Tinus’ Koops (40, Utrecht)
Voorman Nederland in Opstand (25.000+ volgers op Facebook).

“Ik was erbij op 5 mei 2020 in Den Haag, de eerste grote demonstratie tegen het coronabeleid. Mijn toenmalige vriendin en ik zijn met geheven middelvinger de arrestantenbus in gegaan. Wat een schijnvertoning was dat.”

“Ik had al heel snel vragen bij de corona-aanpak. De eerste 1,5 jaar was ik 24/7 bezig met verzet, ik heb veel demonstraties georganiseerd, maar nu ben ik ook druk met het hoofd boven water te houden. Door de beeldvorming rond mij is het heel moeilijk om werk te houden, ik ben al heel vaak weggestuurd.”

Jan Huzen (50, Nieuw-Weerdinge)
Oprichter van de inmiddels verwijderde Steungroep Boeren & Burgers op Facebook (meer dan 170.000 leden) en fanatiek coronademonstrant. Heeft een bedrijf in omheiningen

“Aanvankelijk protesteerde ik tegen de maatregelen tegen boeren. Op een gegeven moment hebben we gestemd en wilde 86 procent het verbreden naar het coronabeleid. Ik ontdekte dat er iets niet klopte toen ik informatie ging analyseren en gesprekken ging voeren, onder anderen met politici als Wybren van Haga en Thierry Baudet.”

“Ik ga naar demonstraties, plaats veel op Facebook en vergader met andere organisaties. Het kost me tijd. Te veel tijd, ik heb ook een onderneming. Vorige week had ik drie demonstraties op een dag. Maar het is nodig.”

Frank Ruesink (49, Lunteren)
Heeft 36.000+ volgers op Facebook en gaat veel demonstraties af. Auteur

“Media labelen me als antivaxer. Maar ik ben een medische vrijheidsactivist. Ik hou me al 2,5 jaar bezig met de risico’s van vaccineren. Het bewustzijn groeit dat er iets niet klopt. Ik zeg niet dat we in een dictatuur leven, wel dat de overheid heel veel macht naar zich toetrekt. Te veel mensen zijn bang voor overheidsmaatregelen.”

“Ik spreek regelmatig bij demonstraties. Inspiratie haal ik uit de geschiedenis. Van iemand als Gene Sharpe (Amerikaans denker over geweldloos verzet – red.). En Gandhi’s motto vind ik mooi: First they ignore you, then they laugh at you, then they fight you, then you win.”

Mordechaï Krispijn (54, Den Haag)

Mede-oprichter van Viruswaarheid en fervent coronademonstrant. Dansschoolhouder en ondernemer

“Ik ben hier 24/7 mee bezig. Ik ben 25 jaar ondernemer geweest, en ben nu in de positie om me fulltime op dit verzet te storten. Ik kijk alles. Beau, Op1, Nieuwsuur... Ik lees onder meer onderzoeken uit Israël en de Verenigde Staten.”

“Steeds meer mensen durven zich uit te spreken, steeds meer gaan het zien. En het is eenrichtingsverkeer. Ik ken niemand die eerst demonstreerde tegen het coronabeleid en die nu zegt: de overheid heeft toch een goed verhaal, ik ga me laten prikken.”

Gerard Nederpel (80, Rotterdam)

Gaat naar heel veel demonstraties, soms als spreker. Ondernemer op gebied van levensstijl en gezondheid

“Ik ben een soort mascotte van de beweging met mijn 80 jaar. Maar wel een felle strijder. Iedereen die opstaat tegen het beleid inspireert mij.”

“Ik had nog nooit gedemonstreerd, maar sinds een jaar loop ik samen met mijn vrouw alle demonstraties af. De overheid beperkt onze vrijheden vanwege een stevige seizoensgriep. Ik heb een T-shirt ontworpen met de tekst ‘ik ben 80 en wil al mijn vrijheden terug’. In april 2021 heb ik in een gevangenispak aangifte gedaan tegen Mark Rutte en Hugo de Jonge.”