De stad leeft en bruist weer, maar Amsterdamse hotels en musea zijn de coronaklap nog steeds niet te boven

Dat is een van de belangrijkste conclusies van de jaarlijkse Amsterdam City Index, een rapport van ondernemersvereniging Amsterdam City over hoe het gesteld is met de economie en de ondernemers in de binnenstad.

Over het algemeen is het beeld na corona gematigd positief, zegt directeur Jan Stoeltie. “Het herstel is in Amsterdam goed ingezet. Maar als we realistisch zijn: we zijn er nog niet.”

Voor het onderzoek is allerlei data gebruikt en een enquete uitgezet bij 136 eigenaren en leidinggevenden van winkels, horecazaken en culturele instellingen in ‘Centrum XL’: stadsdeel Centrum en gedeeltes van West en Zuid waar zulke ondernemingen zitten.

Minder toeristen

Hotels (met 3, 4 en 5 sterren) draaien nog niet zo goed als de precoronajaren: de omzet blijft achter met 15 procent ten opzichte van 2018. Ook de bezettingsgraad is lager. Was die in 2018 nog 82 procent, in 2022 werd 63 procent van de hotelkamers geboekt. De hotelsector klimt dan ook uit een diep dal – in de twee coronajaren was de bezetting slechts 26 procent.

De musea, attracties en theaters hebben het nog moeilijker. Bezoekers komen daar bij lange na niet in dezelfde aantallen terug: de instellingen zitten op slechts 67 procent van de aantallen in 2018. Als reden wordt onder andere het langer wegblijven van de buitenlandse toerist genoemd, en het wegblijven van de relatief oudere doelgroep, die het vertrouwen moest terugvinden om weer op stap te gaan.

Benno Leeser, voorzitter van Amsterdam City en president-directeur van Gassan Diamonds, maakte dat zelf mee. “2019 was ons beste jaar ooit: we ontvingen toen 400.000 toeristen voor een rondleiding in onze diamantslijperij, dus in 2020 zaten we begrotingen op te stellen met enorme verliezen. We zijn overeind gebleven door overheidssteun. Door met nieuwe activiteiten te beginnen, draaiden we daarna weer goed, al komen er nog weinig toeristen: vorig jaar maar 85.000.”

Café- en restaurantuitbaters melden inmiddels weer net zo goed te draaien als voorheen en winkeliers laten zelfs een stijging van 21 procent zien.

Problemen met personeel

Maar dan hebben we het over de omzet – de winst is een ander verhaal. De meerderheid (53 procent) van de ondernemers die meededen aan het onderzoek vertelden namelijk dat hun winst lager is dan de jaren voor coronacrisis. Stoeltie: “Dat komt onder andere door de coronasteun die binnen vijf jaar terug betaald moet worden, inflatie en hoge energiekosten. Ook het personeel is duur en schaars.”

Dat een binnenstadicoon als patisserie Holtkamp geen warme kroketten meer verkoopt vanwege energieprijzen en hoge personeelskosten, noemt Benno Leeser een ‘belangrijk signaal’. “Ik denk dat de problemen met personeel ook een reden zijn waarom sommige cijfers nog niet optimaal zijn. Hoeveel restaurants zie je nu die maar vier dagen per week open zijn, terwijl alles altijd vol zit in Amsterdam? En ik ken ook een paar hotels die bewust een etage of dichthouden, omdat het personeel er niet is om bijvoorbeeld schoon te maken.”

Nu de Amsterdamse economie over het algemeen weer goed aantrekt, is het volgens de heren zaak dat er goed gekeken wordt naar de gevolgen van de bezoekers die hier hun geld komen uitgeven. Stoeltie: “De stad leeft en bruist weer, dat is heel fijn. Maar we moeten ook kijken hoe we daarmee omgaan. Hoe ontvangen we de mensen, hoe gaan we om met afval en bereikbaarheid, hoe houden we de balans tussen welvaart en welzijn? Dat worden onze grootste aandachtspunten de komende tijd.”