De roes van seks en drugs is voorbij

En toen ging het snel. Dankzij de coronapandemie vindt op dit moment een spectaculaire ontwikkeling plaats in het denken over seks en drugs in de Amsterdamse binnenstad.

Tot grote verrassing van alle hoofdrolspelers in het stadhuis schaarde deze week het verzamelde Amsterdamse bedrijfsleven, inclusief de winkeliers van Vereniging City en de lokale afdeling van horecabond KHN, zich achter een plan om de toeristeneconomie radicaal te veranderen als corona voorbij is. Met als meest in het oog springende actiepunt: een ‘ingrijpende en snelle wijziging van het beleid voor raamprostitutie en coffeeshops’.

De werkgevers- en ondernemersverenigingen zijn bezorgd om de grote aantrekkingskracht die coffeeshops en halfnaakte vrouwen achter ramen hebben. De chaos in de binnenstad afgelopen zomer was voor hen een wake-upcall. Door de versoepeling van de coronaregels waren jonge feesttoeristen uit buurlanden ineens weer terug, met alle overlast van dien. Deze categorie bezoekers werd niet langer gecamoufleerd door de rijke Amerikaanse cruisepassagiers, of groepen Japanners en Chinezen die de stad enorm veel welvaart hebben opgeleverd. Door de pandemie zal het nog wel even duren voordat zij weer terugkeren.

De toeristen die in juli en augustus Amsterdam bezochten, kwamen maar voor één ding: cannabis. Om die vervolgens met uitzicht op de sekswerkers op straat, een biertje in de hand, op te roken. Voor tienduizenden Europeanen was Amsterdam deze zomer een uitje om alle narigheid van de lockdown thuis even te vergeten.

Er zijn heus wel een paar winkeliers, ondernemers en hoteliers die iets verdienen aan deze groep, maar het besef is doorgedrongen dat het grootste deel van het Amsterdamse bedrijfsleven helemaal niet profiteert van deze drugstoeristen. Het bezorgt de bezoekerseconomie juist een enorm slechte reputatie en geeft tegenstanders de wind in de zeilen, was de vrees bij ondernemers. Ze kozen voor de vlucht naar voren en steunen nu het plan het imago van Amsterdam te veranderen.

De ondernemers zijn bepaald niet de enigen. Eerder dit jaar sloot ook oppositiepartij VVD zich al aan bij een bonte coalitie van linkse en christelijke partijen die actie eisen. Ook bewonersorganisaties willen al langer dat de gemeente bestaande wetgeving gaat gebruiken om toeristen uit coffeeshops te weren. Dit was ook een van de meest concrete adviezen uit het rapport van Pieter Tops en Jan Tromp, die in 2018 en 2019 de ondermijning in Amsterdam bestudeerden.

Opvallend is de stilte van coalitiepartners D66 en GroenLinks als het gaat om drugs en toeristen. Ze begonnen hun bestuursperiode voortvarend door de positie van de raambordelen ter discussie te stellen, burgemeester Femke Halsema werd op pad gestuurd om alternatieve toekomstscenario’s voor de Wallen uit te werken. Maar over coffeeshops en drugstoerisme hoor je deze partijen nauwelijks.

Als deze partijen het wel over drugs hebben, gaat het meestal over de bekende stokpaardjes: het legaliseren van méér soorten drugs. Een ander toverwoord is preventie, om veilig drugsgebruik te promoten. Maar een kritisch onderzoek van de dienst Onderzoek, Informatie en Statistiek van de gemeente naar de omvang van drugstoerisme in Amsterdam, ligt al sinds februari op de plank.

Het lijkt op de valkuil waar de vorige coalitie van D66, VVD en SP tussen 2014 en 2018 in trapte. Terwijl de binnenstad in die jaren last kreeg van het succes van de stad, hield die coalitie zich vooral bezig met de verdere groei van Amsterdam, omdat dit nu eenmaal was afgesproken. Vandaag de dag hebben D66 en GroenLinks het nog altijd over preventie en legalisatie, terwijl nu zelfs de ondernemers in het centrum inzien dat softdrugs en toerisme een stad creëren die niemand wil. Als het zo doorgaat zetten de twee grootste partijen van Amsterdam zichzelf buitenspel op een van de belangrijkste dossiers voor de toekomst van de stad na corona.

Politiek verslaggevers Michiel Couzy en Ruben Koops belichten beurtelings op zaterdag in ‘Republiek Amsterdam’ een politiek onderwerp uit de stad.

Reageren? r.koops@parool.nl