PlusExclusief
De onderwereld werft jongeren als kindsoldaten: ‘Ze zijn voor de bazen inwisselbaar’
Dat jongens steeds jonger in serieus geweld verwikkeld raken, is al jaren een grote zorg, maar dat minderjarigen nu zelfs liquidaties plegen, verontrust nog veel meer. De onderwereld werft ze als kindsoldaten. ‘Me kleintjes zijn gepakt.’
Ook wie is gewaarschuwd dat hij op de dodenlijst staat, moet naar de tandarts. Dus parkeert Itzhak Meiri (56) op 22 december iets na tienen ’s ochtends zijn BMW in een woonwijk in Amstelveen bij de tandartspraktijk. Hij heeft gebak meegenomen.
Meiri is een man met een reputatie. Die laat zich nog het best omschrijven als: voor familie en vrienden goud, voor vijanden fout. Zijn vrouw en dochters zijn gék op hem. Net als vele vrienden. De Israëliër heeft ook een donkere kant. Hij geldt als veteraan in de Amsterdamse onderwereld. Hij werd veroordeeld tot een gevangenisstraf van 6,5 jaar voor de afpersing van zakenmannen. Malafide zakenlieden en criminelen gebruikten hem als sterke arm.
Terwijl Meiri in de tandartsstoel ligt, loopt de dan 16-jarige ‘Mella’ uit Amsterdam-Zuidoost de straat in. (Omdat hij minderjarig is, noemen we niet zijn echte naam.) Hij draagt het straatuniform voor onheil: zwarte North Facejas, zwarte broek, gympen. Hij kijkt schichtig om en loopt door. Op de hoek blijft hij staan wachten, achter een bus. Als Meiri na zijn behandeling terug naar zijn auto loopt, rent Mella op hem af met een gestrekte rechterarm.
Knallen. Het duurt 9 seconden om het leven van Itzhak Meiri te beëindigen en dat van een boel anderen compleet overhoop te gooien. De kogels vliegen tot een flat honderd meter verderop, over een speelveldje.
Kleren met schotresten
Mella rent naar een gereedstaande Volkswagen Golf, waarin de 20-jarige Jesus T.A. op de tiener wacht. Hij geeft gas. De liquidatie is gelukt, maar de twee hebben fouten gemaakt. Het peilbaken dat Mella twee dagen tevoren onder Meiri’s BMW heeft geplakt, zit daar nog onder. Het staat in contact met een telefoon van Jesus. Op de simkaart in het baken zit dna van Mella.
Jesus is na de moord ongerust over het baken. ‘Er is iets dat me hardcore kan belemmeren,’ schrijft hij een contact. Ook Mella heeft zorgen. Het duo is nog niet betaald voor de klus. ‘Ik hoop echt dat ze me niet boren (naaien),’ stuurt hij.
Een dag na de moord wordt Jesus T.A. aangehouden. Hij rijdt nog in de gehuurde Golf die bij de moord is gebruikt. Op zijn telefoon staat een foto van Meiri. In zijn kelderbox ligt een vuilniszak kleren met schotresten en dna van Mella.
Bij de aanhouding van Mella, die niet al te lang geleden tot een taakstraf veroordeeld is voor een straatroof, vindt de politie vervolgens telefoons met daarop nieuwsberichten over de liquidatie, een foto waarop hij vier dagen na de moord poseert met zeker 30.000 euro en een foto waarop hij vijf dagen daarna een vuurwapen showt.
Op één toestel heeft Mella zijn schoolrooster geraadpleegd.
Hij heeft óók gezocht naar een woord dat rijmt op ‘comment’. Hij heeft dat nodig voor een rap, blijkt uit teksten en audiofragmenten die de politie aantreft. De rap, daterend van twee weken na de moord, bevat zinsneden die nu als bewijs gelden. Daaraan dacht Mella in zijn kinderlijke overmoed duidelijk niet.
“Ben een young trapper en een well known killer,” luidt de openingsstrofe. Later, op de monotone toon van een drillrapper: “Ze willen weten wie de dader is shit; van mij krijgen ze no comments; Itzhak is gezet in kist, al gewist van die list; 5 bullets op die man gebosst (geschoten); Na dagen lurken (observeren) was die man gespot.” En: “Way too violent het is niet normaal.”
Mella heeft dure spullen gekocht. Een Monclerjas van 1200 euro en een nieuwe iPhone.
Nachtmerrie
Deze week werd de rechtszaak tegen de twee jongens behandeld. In het openbaar. Omdat Mella minderjarig is, is dat uitzonderlijk. Tijdens de zitting gaf hij – korte dreads, zwart Under Armourjasje, spijkerbroek, spierwitte Nikes – geen krimp. Als een geharde crimineel beriep hij zich consequent op zijn zwijgrecht.
Mede vanwege zijn kille proceshouding vroegen de officieren van justitie Mella als volwassene te berechten. De eis: 8 jaar en tbs met dwangverpleging. Voor Jesus T.A., die wel spijt heeft betuigd, en summier uitleg heeft gegeven over zijn rol, eisten de aanklagers 20 jaar gevangenis.
Met deze strafeisen wil het OM in eerste plaats recht doen aan de zaak en aan de verdachten. Het OM hoopt daarnaast dat hoge straffen andere jongeren ervan kan weerhouden betrokken te raken bij deze vormen van zware, georganiseerde criminaliteit.
Een 17-jarige die verdacht wordt van een liquidatie mag uitzonderlijk zijn, maar jongeren als Mella en Jesus zijn dat niet meer. Ze vormen de nachtmerrie van al wie zich om de jeugdcriminaliteit bekommert. Jong, impulsief, gewelddadig, beïnvloedbaar, materialistisch en met een extreme hang naar erkenning. Vanuit het niets duiken ze op in onderzoeken naar aanslagen op woningen, gewelddadige roofovervallen en, steeds vaker, extreem onderwereldgeweld.
Jongerenwerkers en politiemensen zien ze op straat. Advocaten, officieren van justitie en rechters zien ze voorbijkomen in strafzaken.
Groot bereik via sociale media
Strafpleiter Mark Jan Bouwman is al 15 jaar gespecialiseerd in minderjarigenstrafrecht. Hij ziet een verharding. “Groepen jongeren die elkaar opzoeken om te vechten zijn van alle tijden,” zegt hij. “Maar ergens is het hip geworden gangster te zijn. Vroeger was de onderwereld onzichtbaar. Nu zie je aansprekende criminele rolmodellen die via muziek en sociale media een groot bereik hebben.”
Zo leest Bouwman geregeld in strafdossiers dat jongeren na hun delict een rap hebben gemaakt waarin ze, net als Mella, hun misdrijf bezingen. Dat ze bewijs leveren, realiseren ze zich niet. “Het opnemen van raps over criminele daden is een teken dat die jongens niet uitgerijpt zijn.”
Bouwman vergelijkt het met tieners die van een hoge brug in het water springen. “Die denken gewoon niet na over de gevolgen. Dat doen deze jongens in het extreme niet. Hun gedachte is: ik kan snel geld verdienen. Klaar.”
Binnen de opsporingsdiensten groeien de zorgen over tieners die zich laten inzetten voor zware geweldsklussen in het criminele milieu. Over de combinatie van kinderlijke onbesuisdheid met door de opdrachtgevers aangestuurde voorbereidingen die juist ook heel professioneel zijn. Mella en Jesus gingen voorafgaand aan de moord op Meiri met het aan hen geleverde wapen proefschieten in het Nelson Mandelapark (waar ze ook weer een filmpje van maakten); volgden hun doelwit met een zender onder zijn auto en brachten zijn gangen nauwkeurig in kaart.
Warme kleding in juni
Alleen al in Amsterdam en omgeving spelen momenteel meerdere (straf)zaken waarin jongens als kindsoldaten zijn ingezet.
Dit voorjaar probeerden twee tieners uit Amsterdam-Zuidoost de bekende Amsterdamse crimineel Mike I. te liquideren. Hij zag ze op die mooie junidag in warme kleding en met handschoenen op de galerij en alarmeerde de politie. Na hun aanhouding vond de politie vuurwapens en een telefoon waarop een foto stond van I. Behalve van de moordpoging verdenkt de politie de 19-jarigen ook van een gewelddadige woningoverval aan de Overtoom.
Rucheno J., ook weer uit Zuidoost, was 17 toen hij op 12 december 2019 de vluchtauto bestuurde bij de liquidatie van crimineel Rachid Kotar (39) voor de luxe sportschool Health City in Amstelveen. Hij kreeg 12 jaar cel. De onderwereldmoord wekte extra afschuw omdat Kotar werd doodgeschoten voor de ogen van zijn zoontje van 5 dat maar nét door een kogel werd gemist. Op camerabeelden is te zien dat het kind over zijn hevig bloedende vader heen uit de auto stapt, nog één keer omkijkt en naar het sportcomplex rent waar hij net nog zwemles had.
Ook de liquidatie van Kotar was professioneel voorbereid, en ook kinderlijke knulligheden braken Rucheno J. op. Hij stak na de vlucht de gestolen Volkswagen Transporter in brand waarin hij de schutters had weggevoerd, op de Buitensingel vlak bij de Johan Cruijff Arena. Dat ging mis. Zijn zwarte Nike trainingsbroek en jas van Stone Island vatten ook vlam en hij liep brandwonden op. Op de handschoenen die hij in paniek achterliet, zaten schotresten, bloed van Kotar én dna van Rucheno.
Auto explodeert
Zijn geklungel doet denken aan een andere schokkende moord, die volgens ingewijden waarschijnlijk is uitgevoerd in opdracht van dezelfde moordmakelaar: Jomairo D. De aanslag op de Amsterdamse crimineel Anis B. die zijn vriendin Ayla Mintjes op 16 mei 2021 fataal werd in Amsterdam-Slotervaart. De daders, 21, 22 en 35 jaar, staken de Volkswagen Caddy in brand waarin ze waren gevlucht, maar die explodeerde, waardoor ze ernstige brandwonden opliepen.
Tegen ‘moordmakelaar’ Jomairo D. is vorige maand levenslang geëist voor het aanjagen van drie aanslagen, waaronder een eerdere moordaanslag op Anis B. Jomairo D., zelf 29, maakt volgens de opsporingsdiensten zijn handen nooit vuil, maar laat zijn grove geweldsklussen bewust opknappen door heel jonge uitvoerders die hij simpel inpalmt. Nadat zijn jeugdige moordcommando in Noord was gepakt, stuurde hij een vertrouweling veelzeggende berichtjes: ‘Me kleintjes zijn net gepakt. Onderweg. Naar die kk gast. Achtervolging. Dus heb andere werkers nodig.’
Schrikken zware straffen af?
Officieren van justitie, rechters en hulpverleners zitten met de piepjonge huurmoordenaars in hun maag. “Als kinderen volwassen feiten plegen, worden het daarmee nog geen volwassenen,” klinkt het vanuit de jeugdhulpverlening, die ook in moordenaars nog kinderen ziet. Aan de andere kant: als geharde criminele organisaties bewust kinderen inzetten omdat die toch maar lage straffen krijgen, is dat een perverse uitkomst van de mildheid.
Momenteel zijn er geen concrete aanwijzingen dat minderjarigen vanwege hun leeftijd worden ingezet. “Ik denk niet dat de bazen die hoger in de criminele boom zitten zich bekommeren om de straffen die de jongeren die geweldsklussen opknappen uiteindelijk krijgen,” zegt advocaat Mark Jan Bouwman. “Die jongens zijn voor hen inwisselbaar.”
Het afwegen van de ernst van de zwaarste categorie misdrijven tegen de kinderlijkheid van de verdachten is een hels karwei waarvoor de magistraten steeds vaker komen te staan. De hamvraag is of er bij andere jongeren inderdaad een preventieve werking uitgaat van zware straffen. Het is een puzzel die moeilijk te leggen is.
Het is precies waar Jill Leyten, de advocaat van Jesus T.A., in haar pleidooi op gewezen heeft. “Het doel is om de maatschappij te behoeden,” zegt ze. “Maar als mijn cliënt veroordeeld wordt tot 20 jaar gevangenis, zonder hulp of begeleiding, wat komt er dan straks naar buiten lopen? Waar beschermen we de maatschappij dan tegen?”
