De 15.000 boeken van Books4Life dreigen binnenkort dakloos te worden

Non-profit boekverkoper Books4Life Amsterdam moet verhuizen, want huurbaas UvA is bezig met een enorme verbouwing bij de Oudemanhuispoort. Maar waar vind je een nieuw onderkomen voor 15.000 boeken?

Op het bureau van Ron Heeneman (67) ligt een hoge stapel boeken. Tweedehands materiaal: poëzie en oude studieboeken, literatuur en zelfhulp. Zijn collega Bertie legt er nog een bovenop: een groot, zwaar koffietafelboek, The Complete Cartoons of the New Yorker, net uit een van de kasten gevist. “Die heb ik vorige week opgeborgen, dus ik wist nog waar hij stond.” De stapel gaat vanmiddag op de post.

Ingebouwd tussen vijftig vierkante meter lectuur zitten de collega’s van Books4Life Amsterdam. De vrijwilligersorganisatie verkoopt al tien jaar gedoneerde tweedehandsboeken. Alle opbrengst gaat naar het goede doel.

Heeneman, voorzitter, geeft een korte rondleiding. In het kantoor en de ruimtes ernaast staan zo’n 15.000 boeken, schat hij. Zorgvuldig gesorteerd: fictie, non-fictie, Engels, kinderboeken. Soms nieuw, als ze gedoneerd zijn door een uitgever, soms duidelijk al gelezen. Veel ruimte om tussen de kastenwanden door te lopen is er niet, van elk hoekje wordt efficiënt gebruikgemaakt.

“Paniek wil ik niet zeggen, maar ik word wel zenuwachtiger dat alles op straat komt te liggen. Iets verderop zijn ze al begonnen met slopen.”

De zenuwen van Heeneman zijn wel te begrijpen. De drie ruimtes die Books4Life gebruikt in het voormalige Binnengasthuis konden de afgelopen jaren goedkoop gehuurd worden van de Universiteit van Amsterdam; ze stonden leeg in aanloop naar de grote renovatie van het universiteitskwartier. Die is inmiddels in volle gang. Binnenkort is ook dit deel van het gebouw aan de beurt.

Stroeve zoektocht

Dus moet er een nieuwe plek worden gevonden. Die zoektocht verloopt stroef, zegt Heeneman. Een nieuwe (betaalbare) plek in de binnenstad is er amper. De banden met de UvA zijn warm, maar de universiteit kan niet een-twee-drie helpen. Even was er een boekwinkel in beeld, maar ook die kon het niet bolwerken. “Dat is wel logisch, het zijn zo veel boeken die we moeten stallen.”

Een deel van de boeken die aan Books4Life worden gedoneerd, wordt verkocht vanuit een stalletje op de ‘boekenmarkt’ – de overdekte passage bij UvA-locatie Oudemanhuispoort. Een ander deel via de website. Het aanbod is uniek en wisselend, de doorloop is groot, er liggen nooit veel exemplaren van dezelfde titel op de plank. “Adriaan van Dis kwam hier een keer op kantoor een boek kopen dat hij al lang zocht. Dat vinden mensen leuk. We zíjn ook leuk.”

Al het geld dat hier het laatje inkomt is voor de goede zaak. “We gaan alleen een keer per jaar met alle vrijwilligers naar de Chinees,” zegt Heeneman. “Daar beslissen we ook hoe we het geld verdelen.” De helft gaat altijd naar Oxfam Novib en Amnesty, de andere helft naar wisselende goede doelen. “Vorig jaar konden we ruim 38.000 euro weggeven.”

Ontroerende huisbezoeken

Ook voor donateurs is Books4Life betekenisvol. “We worden bijvoorbeeld benaderd door ouderen die kleiner moeten gaan wonen. Dan kom je daar, in een groot huis met vijf etages, bomvol boeken, vaak een heel persoonlijke verzameling. Die zoek ik dan samen met ze uit, kijken welke in de verkoop kunnen.”

Die huisbezoeken leveren ontroerende momenten op. “Ik ging een keer langs bij een meneer in een groot pand aan de Nieuwe Herengracht. Zijn man was overleden, hij was erg verdrietig. Hij zei: ‘Neem alsjeblieft alles mee, het doet te veel pijn om het te zien staan’. We hebben toen een enorme lading boeken meegenomen en hem echt geholpen.”

Juist die verzoeken moet Heeneman nu weigeren. “Als er iemand belt of mailt, zeg ik: ‘Ik kan het niet kwijt, we moeten eerst een nieuwe plek vinden.’

Wanneer Books4Life precies uit het pand moet, is onduidelijk. De verwachting is ‘ergens in de loop van dit jaar’. Over het slechtste scenario praat Heeneman liever niet te lang. Liever benadrukt hij hoe belangrijk het is dat de organisatie kan blijven bestaan, zowel voor de vrijwilligers als de donateurs en kopers. “Een boekenverzameling vertelt vaak een deel van iemands levensverhaal. In onze vrolijke chaos vind je soms iets wat nergens anders meer te krijgen is.”

Nieuwe vrijwilligers blijven hartstikke welkom. “We moeten sowieso verhuizen en dat is natuurlijk een enorme logistieke operatie.” Waarheen? “Het mooiste zou een winkelpandje in het centrum, De Pijp of de Staatsliedenbuurt zijn. Dan kunnen we alles echt uitstallen. Maar een loods is ook al heel mooi.”