Corona duwt Amsterdammers de armoede in

Door de toegenomen armoede zijn zo’n tweeduizend huishoudens, 4750 personen, momenteel aangewezen op de Voedselbank. Toen de coronapandemie Nederland bereikte in maart, ging het nog om zo’n 1300 huishoudens. Dat aantal was al lange tijd vrij stabiel.

Schrijnend is ook de toename van het aantal ‘economisch daklozen’. Dat zijn er 800 meer geworden, weet de gemeente uit de inschrijvingen als bijstandsontvanger met alleen een postadres. Het totaal aantal economisch daklozen ligt nu tussen de 2200 en 3000 mensen. De meeste nieuwe economisch daklozen zijn niet in problemen gekomen door psychiatrische problemen of een verslaving, maar hebben hun woonruimte verloren na tegenslagen als een scheiding of inkomensdaling. Ze hebben nog wel een inkomen of zelfs werk, maar het lukt niet om een eigen plek te vinden in de dure en krappe Amsterdamse woningmarkt. Ze logeren daarom veelal bij vrienden, familie of een opvangadres.

Grillig jaar

In een brief aan de gemeenteraad somt wethouder Marjolein Moorman (Armoede) nog meer zorgelijke signalen op. De schuldhulpverlening kreeg het drukker (12 procent meer dossiers), evenals de sociaal raadslieden waar Amsterdammers met geldproblemen zich vaak als eerste melden. Daar steeg het aantal hulpvragen sinds de entree van het coronavirus met 16 procent.

Dit jaar zal de armoede niet snel minder worden, zelfs als het vaccineren voortschrijdt en de economie uit de lockdown komt. Wethouder Moorman rekent op ‘een heel grillig jaar, met een doorloop in de jaren daarna’. Van armoede en schuldproblemen is bekend dat ze vaak met enige vertraging als een soort echo volgen op een economische crisis.

11,8 miljoen

Het stadsbestuur heeft daarom deze week besloten om dit jaar 11,8 miljoen euro extra uit te geven aan armoedebestrijding. Moorman verwacht alleen al 3,1 miljoen kwijt te zijn om de bestaande armoedezorg dit jaar op peil te houden nu veel meer Amsterdammers daar een beroep op doen.

Nog eens 3,1 miljoen gaat naar extra investeringen die moeten voorkomen dat de problemen oplopen. Dan gaat het om extra sociaal raadslieden, maar ook om maatjes- en buddyprojecten. Op initiatief van de gemeenteraad is al driekwart miljoen uitgetrokken voor steun aan initiatieven die zijn opgekomen in de wijken om voedsel uit te delen. Deze bestaan naast de Voedselbank.

Flexwerkers

Verder wil de gemeente regelen dat meer instanties een seintje geven als Amsterdammers in betalingsproblemen komen. Als schuldhulpverleners dan meteen in de startblokken staan, zijn de gevolgen nog te overzien. Al jaren werkt de gemeente samen met woningcorporaties en energiebedrijven zodat schulden, huisuitzettingen en afsluitingen worden voorkomen. Die samenwerking wil de gemeente uitbreiden naar particuliere verhuurders en hypotheekverstrekkers.

Het zijn immers allang niet meer alleen werklozen en bijstandsgerechtigden die in armoede vervallen. Flexwerkers worden hard geraakt nu hele sectoren zoals horeca en cultuur zijn stilgevallen. Voor de economisch daklozen komt extra schuldhulpverlening. Ook voor de regeling waarmee kinderen in gezinnen die dat niet kunnen betalen een laptop kunnen krijgen voor school komt extra geld.

Rijksgeld

De helft van het geld waarvoor Moorman nu een bestemming vindt, werd in het najaar al geregeld toen de coalitiepartijen in de gemeenteraad 5,6 miljoen euro extra vrijmaakten voor armoedebestrijding. Van de rijksoverheid komt een vergelijkbare bijdrage.

Voor de jaren die volgen ziet de wethouder de armoedebudgetten krapper worden. Voor 2022 en 2023 zijn in het verleden bezuinigingen ingeboekt van 1,5 en 5,6 miljoen euro. Daarom zet de wethouder alvast 2,6 miljoen apart voor de lange termijn. Daarmee wil de wethouder voorkomen dat ze later wordt gedwongen om de steun snel terug te schroeven. Ze verwacht dat de gevolgen van de coronacrisis nog lang te merken zijn in de stad.