Cliëntenbelang Amsterdam: kwetsbare mensen vervuild en verwaarloosd door wachtlijsten voor huishoudelijke hulp

In het manifest wordt wethouder Shula Rijxman (Zorg) woensdag opgeroepen om snel maatregelen te nemen. Volgens Cliëntenbelang moeten kwetsbare Amsterdammers, die deze hulp hard nodig hebben, maanden, soms zelfs jaren, wachten voordat zij aan de beurt zijn. ‘Dit leidt tot schrijnende situaties en veel persoonlijk leed. De situatie in Amsterdam is onhoudbaar geworden,’ stelt Cliëntenbelang in het manifest.

Bij huishoudelijke zorg helpt een thuiszorgmedewerker bij de was, het stofzuigen en het dweilen, als iemand dat zelf niet kan en in het eigen netwerk onvoldoende hulp heeft. De medewerker houdt ook een oogje in het zeil. Eind vorig jaar werd bekend dat er al 1740 mensen op de wachtlijst staan, bijna 15 procent van het totale aantal mensen dat deze zorg moet krijgen, namelijk 11.800 mensen. De wachttijd was volgens de gemeente opgelopen tot negen maanden vanaf de intake. De totale wachttijd is veel langer, stelt Cliëntenbelang: anderhalf jaar.

Gevolg van keuzes gemeente

Volgens Cliëntenbelang is de wachtlijst voor de huishoudelijke hulp het gevolg van financiële en beleidsmatige keuzes van de gemeente Amsterdam. Zorgaanbieders kunnen niet onbeperkt cliënten aannemen, maar worden daarin belemmerd door een plafond.

Cliëntenbelang stelt voor om de zogeheten budgetplafonds definitief af te schaffen. “Eind vorig jaar hoorden we namelijk dat er thuiszorgorganisaties waren die wel nieuwe cliënten wilden aannemen en daar ook het personeel voor hadden, maar geen mensen konden helpen omdat ze het plafond van het budget voor 2022 al hadden bereikt. Schrijnend,” zegt Dessie Lividikou, beleidsmedewerker WMO bij Cliëntenbelang Amsterdam.

Ook moet er een Taskforce komen, waarin verschillende betrokken partijen, zoals de buurtteams en de thuiszorgorganisaties, met de gemeente samenwerken om de wachtlijsten aan te pakken. Andere adviezen: Werk aan één centrale wachtlijst, schakel desnoods commerciële schoonmaakbedrijven in, investeer nóg meer in de werving en waardering van thuiszorgmedewerkers en verruim de urgentiecriteria.

Ervaringen delen

Cliëntenbelang heeft buurtteam- en andere zorgmedewerkers de afgelopen maanden uitgenodigd om hun ervaringen te delen en dat leidde vorige week tot een drukbezochte bijeenkomst met tientallen bezorgde hulp- en zorgverleners, zegt Lividikou. “Dat geeft wel aan dat de zorgen groot zijn.”

“Behalve buurtteammedewerkers geven ook huisartsen, praktijkondersteuners en medewerkers van revalidatieklinieken aan dat ze voor mensen die acuut hulp nodig hebben, niets geregeld krijgen - ook niet na heel veel rondbellen. Dat is heel frustrerend.”

Andere signalen die uit de binnengekomen reacties naar voren komen, zijn volgens Cliëntenbelang dat zelfs spoedgevallen, zoals mensen die uit het ziekenhuis worden ontslagen en niks kunnen, vaak geen hulp meer krijgen. Alleen bij mensen die aan strikte urgentiecriteria voldoen - bijvoorbeeld als iemand terminaal is - is hbh met spoed beschikbaar. “Maar aanbieders gaan verschillend met deze urgentiecriteria om, wat weer tot onduidelijkheid leidt.”

Valpartijen

Ook mensen met dementie moeten lang op hulp wachten, waarbij signalen over achteruitgang worden gemist. Valpartijen liggen op de loer en er komen ook verhalen los van casemanagers dementie of buurtteammedewerkers die de vuiligheid niet kunnen aanzien en van lieverlee zelf gaan schoonmaken.

Het manifest wordt woensdag gepresenteerd bij de commissie Zorg, waar de huishoudelijke hulp zal worden besproken. Eerder werd bekend dat de gemeente tot en met 2026 ruim 25 miljoen bijlegt, omdat het geld dat vanuit het rijk komt voor de hulp bij het huishouden ontoereikend is. Rijxman hoopt daarmee de wachttijd in 2026 is terug te brengen tot 3,3 maanden.