British School opent deuren, buurt heeft zorgen

Na jaren verbouwen opent woensdag The British School de deuren in de voormalige gevangenis in de Havenstraat. Een schitterend gebouw, maar de buurt heeft zorgen.

Er is nauwelijks een plek te vinden in The British School aan de Havenstraat waar je zou kunnen vergeten dat het hier een voormalige gevangenis betreft. Wie bijvoorbeeld een van de lokalen binnenloopt, passeert eerst een ruimte van enkele vierkante meters met een gewelfd plafond: ruim veertig jaar geleden zaten hier nog gedetineerden tussen tralies door te turen.

Wat toen een cel was, is nu de entree tot een nieuwbouwdeel van het gebouw. Het lokaal erachter is licht, ruim en smetteloos. Vanuit grote ramen, zonder hekwerk, kunnen vanaf vandaag internationale scholieren, als de lessen even niet interessant zouden zijn, wegdromen over hoe eerdere gebruikers hier de dagen doorbrachten in gevangenschap. Uitbreken was destijds haast onmogelijk en zal ook voor de scholieren praktisch niet te doen zijn.

Het is de dag voor de opening op woensdag. Precies het moment waarop leerkrachten en ander personeel van The British School mengen met de bouwvakkers die de laatste puntjes op de i zetten. Dozen worden uitgepakt, kinderboeken in kasten gezet. En tegelijk worden lampen opgehangen en de laatste stekkerdozen vastgeschroefd. Zoals dat gaat, de dag voor een opening.

Dikke muren

Het is een bijzondere locatie en de belendende nieuwbouw is met de nodige moeite tot stand gekomen. De stevige gevangenismuren gaven zich niet zonder slag of stoot gewonnen: met de feestelijke opening wordt een periode van ruim drie jaar stevige werkzaamheden afgesloten. Buurtbewoners houden hun hart vast voor wat volgt (zie kader).

Los daarvan: de school ligt er schitterend bij. Wie het gebouw betreedt door de hoofdingang aan de Havenstraat komt terecht in een centrale hal die door schooldirecteur (principal in dit geval) Paul Morgan wordt omschreven als de ‘Globe’, naar het Londense theater van Shakespeare. Alle vleugels van de school zijn vanaf hier zichtbaar, langs de wanden van de ronde hal looppaden met balustrades.

Het was een uitdaging, werken in een voormalig gevangenisgebouw, zegt Morgan. “De muren zijn dik en stevig en we hebben dat wat er stond natuurlijk ook moet respecteren. Dat is ook precies wat we wilden, het is een mooi gebouw. Maar tegelijk moest het ook geschikt worden gemaakt voor 700 lagereschoolleerlingen en leerlingen in het voortgezet onderwijs. En voor ongeveer 250 kinderen die nog kleiner zijn.”

Enorme gymzaal

Een grote school ook persoonlijk en geborgen houden. Eigenlijk was de structuur met verschillende vleugels er heel geschikt voor, zegt Morgan, terwijl hij rondleidt in de monumentale theaterzaal, voorheen de kapel, en de gigantische gymzaal. “Iedere afdeling is ook een beetje afgescheiden van de andere twee. Met corona belangrijk, want de oudere leerlingen moeten 1,5 meter afstand houden.”

Met de opening van de school lijkt de voormalige gevangenis eindelijk in rustiger vaarwater gekomen. Het 120 jaar oude gebouw deed sinds 1978, toen de Bijlmerbajes de gevangenisfunctie overbodig maakte, eerst dienst als werkplek voor kunstenaars: onder meer A.F.Th. van der Heijden huurde er een cel als werkruimte en liet de gevangenis voorbijkomen in De Slag om de Blauwbrug en Advocaat van de hanen.

In dezelfde tijd namen zo’n 180 Amsterdamse volgelingen van Bhagwan hun intrek in de westelijke vleugel. Vervolgens fungeerde het gebouw weer kort als gevangenis, waarna het enkele jaren geleden nog kort gebruikt is als noodopvang voor asielzoekers.