Amsterdam doet niet mee met de landelijke trend, maar stemt links, progressief en groen

Amsterdam doet niet mee met de landelijke trend, maar stemt links, progressief en groen. Dat is de conclusie na het tellen van 95 procent van de stemmen. Met name de opmars van Partij voor de Dieren valt op. Het is met 11,7 procent de op twee na grootste partij van de stad – na GroenLinks (18,2 procent) en PvdA (15,4 procent) – en behaalt daarmee de beste uitslag ooit.

De nummer vier van de stad is D66. De partij verliest ten opzichte van 2019 een kwart van haar kiezers en komt daarmee op 9,9 procent uit. Veel Amsterdammers zullen hebben gekeken naar het alternatief in het midden en zijn uitgekomen op Volt, dat als nieuwkomer kan rekenen op 7,7 procent van de inwoners.

Waar de VVD in 2010 nog de tweede partij van de stad was, is met het 9,1 procent nu nummer vijf. De VVD verliest 1,7 procent, al valt dat nog mee vergeleken met de steden Rotterdam, Utrecht en Den Haag. Daar werd tussen de 2 en 4 procentpunt verloren. De BoerBurgerBeweging (BBB) is op rechts de grote winnaar en haalt 5,2 procent van de stemmen.

Stikstofplannen

Het is een uitslag die door de partijen vele kanten op geïnterpreteerd kan worden. Zo wordt GroenLinks weliswaar weer de grootste en groeit de partij zo ten opzichte van de gemeenteraadsverkiezingen van vorig jaar, maar vergeleken met de Provinciale Statenverkiezingen vier jaar geleden levert de de partij 5,6 procentpunt in.

Ook moet daarbij worden aangetekend dat Bij1 deze verkiezingen niet meedeed. De partij van Sylvana Simons is zeker in Amsterdam in trek. Vorig jaar was het nog een van de grote winnaars tijdens de gemeenteraadsverkiezingen. Het lijkt erop dat de Partij voor de Dieren deels is gegroeid doordat het kiezers heeft getrokken die destijds op Bij1 stemden, want Simons heeft eerder dit jaar onomwonden haar steun aan de Partij voor de Dieren uitgesproken.

De Partij voor de Dieren zal ook geprofiteerd hebben van hét verkiezingsthema: stikstof. Waar de BBB stellig is en aan de stikstofplannen wil tornen om de boeren tegemoet te komen, herhaalde partijleider Esther Ouwehand woensdag nog maar eens dat ze vindt dat de plannen van het kabinet niet ver genoeg gaan.

Amsterdam Noord

De Noord-Hollandse PvdA zal Amsterdam dankbaar zijn. Of beter gezegd: ze zijn Marjolein Moorman dankbaar. Vorig jaar werd de partij nipt de grootste van de stad, dat grotendeels te danken was aan het ‘Moormaneffect’. Ze is een van de weinige lokale leiders die bekend is bij de Amsterdammers. Dat werkt ook dit jaar door: de PvdA in Amsterdam is met 4 procentpunt gegroeid.

De entree van BBB met 5,2 procent in Amsterdam is groot, maar valt in het niet ten opzichte van hoe groot de partij in heel Noord-Holland (13,8 procent) is geworden. Forum voor Democratie en PVV hebben deze verkiezingen veel verloren. Zij hadden veel kiezers in Noord, in wijken als Tuindorp. De uitslag per stadsdeel wordt volgende week bekend, maar verwacht wordt dat deze Amsterdammers richting BBB en JA21 zijn getrokken.

De vraag is of de provinciale uitslag – waarin BBB en VVD de grootste partijen zijn – gevolgen heeft voor het beleid van het Amsterdamse college dat bestaat uit PvdA, GroenLinks en D66. Een nieuwe coalitie kan potentieel dwars gaan liggen in de Amsterdamse plannen rond de plaatsing van windmolens. Het stikstofdossier raakt Amsterdam als stad minder, omdat de meeste woningbouw hier binnenstedelijk is, ver van beschermd natuurgebied.