Alles uit de kast voor de hpv-prik: ‘Soms met een koelbox naar de mensen thuis’

Van Limburg tot Groningen krijgen kinderen nu het hpv-vaccin aangeboden, maar in Amsterdam gaat het net een beetje anders dan elders in het land. Om de hpv-vaccinatiegraad van 51 procent in Amsterdam op te krikken naar ten minste het landelijk niveau (63 procent) heeft Amsterdam een aantal maatregelen genomen. Dinsdag stond de GGD in de Kromhouthal in Noord klaar voor de eerste circa 2500 uitgenodigde kinderen – meisjes en voor het eerst ook jongens.

Amsterdamse kinderen worden niet zoals landelijk op hun tiende voor de hpv-prik uitgenodigd, maar al op hun negende. Dat is een praktische keuze. In dat jaar krijgen kinderen bijvoorbeeld ook een prik tegen de bof, mazelen en rodehond (BMR) én een andere vaccinatie tegen difterie, tetanus en polio (DTP).

Combineren

De GGD in Amsterdam besloot: laten we die prikafspraken combineren met de hpv-prik. Dat scheelt de ouders weer een rit naar de priklocatie. De GGD hoopt dat dit de drempel verlaagt, zodat meer kinderen voor de hpv gaan.

Naast deze aanpassing zet de gemeente ook extra in op gerichte voorlichting in de wijken waar de opkomst laag is, zoals in Geuzenveld-Slotermeer waar 17 procent komt opdagen. In de oostelijke binnenstad is dat tussen de 55 en 60 procent. Van de meisjes met een Marokkaanse of Turkse migratieachtergrond is 11 procent gevaccineerd tegen hpv, een virus dat in enkele gevallen kan uitgroeien tot baarmoederhalskanker of kanker aan keel, penis of anus.

Geoefend met leveren maatwerk

Volgens wethouder Zorg Simone Kukenheim hebben de gemeente en de GGD veel geleerd tijdens de coronacrisis. “We hebben erg geoefend met het leveren van maatwerk. We hebben gezien dat het heel belangrijk is om goed te luisteren naar mensen, te horen waar ze over twijfelen en waar ze vragen over hebben. Die kennis zetten we nu breder in.”

Volgens Kukenheim is goede voorlichting essentieel. De uitnodigingsbrief is bijvoorbeeld uitgerust met een QR-code waarmee de geadresseerde een animatiefilmpje over het hpv-virus kan ophalen. Het filmpje kan in verschillende talen worden beluisterd. De GGD geeft ook voorlichting over vaccins op scholen die daarvoor open staan.

En de GGD gaat ook actief mensen die niet komen opdagen voor een prik thuis bezoeken. In Amsterdam-Noord heeft jeugdverpleegkundige Zohra Akhachaa er al circa honderd van die huisbezoeken opzitten. Als mensen na twee uitnodigingen nog niet zijn komen opdagen en telefonisch onbereikbaar zijn, dan bezoekt Akhachaa ze onaangekondigd aan huis. Niet om ze over te halen, benadrukt ze. “Maar wel om te kijken wat hun behoefte is.”

Fakeverhalen

Als ze dan voor de deur staat en aanbelt, dan reageren mensen vaak verbaasd, zegt Akhachaa. “Maar als ik uitleg wat ik kom doen, staan mensen er snel voor open. Ik word vaak binnen uitgenodigd en dan hoor ik heel veel verschillende redenen waarom mensen een afspraak laten schieten. Er zijn mensen die twijfelen, mensen die zich zorgen maken over fakeverhalen die ze op sociale media hebben gezien, over bijvoorbeeld onvruchtbaarheid als gevolg van een vaccin. Maar corona speelt ook een grote rol. Sommige mensen zijn bang dat we toch een coronavaccin willen geven. Zulke zorgen leven er.”

Akhachaa stuitte ook op mensen die het logistiek gewoon niet voor elkaar krijgen om naar een priklocatie te komen. “In sommige gevallen gaan we met een koelbox met vaccins naar de mensen thuis.”

Maar werkt deze benadering – toch een onaangekondigde confrontatie aan de voordeur – niet averechts? Akhachaa heeft zeker niet die indruk. “Je moet wel goed uitleggen wat je komt doen. De insteek van de thuisbezoeken is om te kijken wat is de behoefte van de ouder is, niet om ze te overtuigen om een vaccin te nemen. Sommige mensen willen het echt niet, nou dat kan natuurlijk ook gewoon.”